EN below

see catalogue on ISSUU

                                                                       Wszystko, co dawniej przeżywano bezpośrednio, oddaliło się, przybierając postać przedstawienia.                                                                        (Guy Debord Społeczeństwo spektaklu, 1967)

Grafis to wystawa, która wchodzi w stan idealnej symbiozy z architekturą Galerii XX1. Gigantyczne, wychodzące na ulicę witryny zostały przez autorki, Annę Klimczak i Agnieszkę Rożnowską, włączone w przestrzeń projektu. Stała się tym samym formalnie i narracyjnie częścią wystawy. Pochodzące z Poznania artystki użyły m.in. okien, pośredniczących między tym co wewnątrz, a tym co na zewnątrz, jako medium wypowiedzi na temat współczesnej formy komunikowania.

Kompozycyjnie Grafis podzielone jest na dwie symetryczne części. Ich wzajemna relacja jest skomplikowana. Na płaszczyźnie formalnej artystki stworzyły sytuację ostrego kontrastu (forma otwarta vs zamknięta, jasna vs ciemna, realna vs projektowana). W warstwie narracyjnej natomiast, prace doskonale się dopełniają, tworząc spójny, harmonijny dialog.

Jeszcze na chodniku, przed wejściem do galerii w oknach majaczą odcinające się od white cube’u galerii grafiki Rożnowskiej. Pozornie dostępne już z zewnątrz, w rzeczywistości nawet z bliska nie odsłaniają prawdziwego znaczenia labiryntowych form. Obraną przez artystkę STRATEGIĘ porównać można do tej opisanej przez Georga Simmla (…) wzbudza upodobanie i pożądanie w ten sposób, że na przemian lub jednocześnie wychodzi naprzeciw i odmawia, symbolicznie, aluzyjnie mówi Tak i Nie, daje i nie daje – albo, używając określenia Platona, wywołuje poczucie posiadania i nieposiadania i to niejako za jednym zamachem, choć zarazem w ten sposób, by uwydatniło się napięcie tych przeciwieństw(1). Eksponowanie prac tak, by były one (pozornie) łatwo dostępne dla oka, to zabieg celowy. Rożnowska gra z konwencją benjaminowskiego flanneura, który życie ogląda przez szyby pasaży handlowych. Współczesna komunikacja opiera się na zapośredniczeniu, mediacji, pilnym bronieniu dostępu do źródła, które być może w ogóle nie istnieje. Cykl Wyrwane z Kontekstu skutecznie opiera się niefrasobliwemu spojrzeniu zdekoncentrowanego chaosem informacyjnym widza. Sama artystka obcowanie ze swoją sztuką nazywa aktem wyboru, rezygnacją ze wszelkich wątków pobocznych. Tylko widz i dzieło. Kiedy kuszonemu ze wszystkich stron odbiorcy uda się odciąć od świata i skoncentrować na grafikach, zobaczy to, co tak bardzo mu przed chwilą przeszkadzało. Plątaninę białych, powtarzających się linii, nieczytelne ciemne piktogramy męczące umysł przyzwyczajonego do prostego, bezrefleksyjnego komunikatu konsumenta współczesnej kultury. Grafiki Rożnowskiej są jak symbol współczesnej kultury, złożonej z licznych nachodzących jedna na drugą warstw. Choć się na siebie nakładają, osobno nie mogą istnieć. Tworzone przez artystkę układy również, mimo pozornego chaosu, mają w sobie wewnętrzną harmonię kompozycji, są wewnętrznie kompletne.

Czarne framugi witryn zdają się idealnie korespondować z konturami wypełniającymi jej prace. Są jak palimpsesty, wywabione z pergaminu słowa powracające do życia pod wpływem światła. Abstrakcyjne z pozoru formy, po bliższym przyjrzeniu się zaczynają układać się w kreślone kredą wykroje ubrań. Im dalej w głąb galerii, tym kompozycja staje się intensywniejsza, a przekaz bardziej niejasny. Coś, co towarzyszy każdemu na co dzień, w pracach Rożnowskiej zamienia się w skomplikowaną arabeskę geometrycznych form. Jedną z podstawowych funkcji ubrania jest komunikowanie pozycji społecznej, statusu materialnego, tożsamości właściciela. Są jak druga skóra. Rożnowska dokonała sekcji zwłok, wypatroszyła je z osobowości właścicieli, poddała analizie. Użyte w cyklu Wyrwane z kontekstu są … wydarte z kontekstu. Ostatnie stadium przypomina rysunek schizofrenika, kompulsywnie zapisującego zapamiętane formy. Biała, jasna przestrzeń galerii, w której eksponowane są wykreślone z wielką precyzją kształty, ma w sobie coś z klinicznej czystości gabinetu lekarskiego.

Dokładnie przeciwną strategię obrała Anna Klimczak. Sednem jej pracy jest pokazywana na ekranie telewizora dokumentacja performance’u. Autorka skwapliwie ukryła ją przed wzrokiem przechodniów. Co Rożnowska wystawiła na voyerystyczne spojrzenie zaglądających przez okna, Klimczak zamknęła w szkatule, wstawionej w przestrzeń galerii woliery. Kolorowy, ruchliwy obraz wygląda w niej jak uwięziony ptak. Ta lekka, ażurowa niemal konstrukcja przywodzi na myśl architekturę Japonii. Artystka wielokrotnie podróżująca do tego kraju zdaje się doskonale rozumieć rządzące tam prawa proksemiki. Wzniesiona budowla służy bardziej tworzeniu przestrzeni pomiędzy niż jakimś ściśle określonym utylitarnym celom. Odbieranie przestrzeni jako takiej przez Japończyków jest pod wieloma istotnymi względami zupełnie odmienne od naszego. Gdy mówimy i myślimy o przestrzeni, mamy na ogół na myśli puste miejsce pomiędzy przedmiotami. Ludzie Zachodu wyuczyli się postrzegania i reagowania na układy przedmiotów i traktowania przestrzeni jako zasadniczo pustej. Uwidacznia się to z chwilą, gdy skontrastujemy to podejście z podejściem Japończyków, którzy przywykli nadawać sens właśnie przestrzeniom – postrzegać ich kształt i układ; określają to wszystko słowem MA.(2)

Instalacja Klimczak to właśnie emanacja MA, przestrzeni pomiędzy, podzielonej na odgrodzony szybą poziom chodnika, wnętrze galerii otaczające obiekt oraz jego serce, w którym wyświetlana jest praca. Co Rożnowska przedstawiła na swych rysunkach i grafikach, Klimczak zbudowała w przestrzeni XX1. Dotarcie do sedna pracy wymaga skupienia, intensywnej pracy intelektualnej, przedarcia się przez kolejne fazy wtajemniczenia.

A little girl in a dark Japanese forest (2008) to zapis perfomace’u przeprowadzonego kilka lat temu w Japonii. Na powoli następujących po sobie zdjęciach widzimy kobiecą postać pokazującą, zgromadzonej za szybą wielkiego okna publiczności, kartki z pojedynczymi słowami. Nie układają się one w żadną logiczną treść. To wyrwane z kontekstu ułamki większej całości. Odcinająca się od soczystej zieleni dziewczyna koncentruje uwagę widza, ale nie idzie za tym żaden przekaz. Żądnego konkretu obserwatora spotka rozczarowanie. Klimczak stopniowo buduje napięcie, prowadzi przez kolejne szczeble ukrytego w japońskim domku misterium, by finalnie zostawić widza bez odpowiedzi. Kim jest pojawiająca się wśród drzew postać? Co próbuje nam przekazać? Anna Klimczak buduje szkatułkową historię, której zakończenie może nigdy nie nastąpić. Jak w O uwodzeniu Baudrillarda kusi, obiecuje, ale żadnej z obietnic nie dotrzymuje.

Klamrą spinającą obie prace jest postrzeganie kultury współczesnej jako struktury nakładających się na siebie warstw i tęsknota za niezapośredniczonym komunikowaniem. Proste, piktogramowe wręcz formy Rożnowskiej i osadzona w bujnej naturze opowieść Klimczak są krytycznym spojrzeniem na otaczający nas informacyjny szum. Sytuację widza skonfrontowanego z projektem najłatwiej opisać słowami Italo Calvino. Nawet on wydaje się bezradny: Pozostaje mi tylko wyjaśnić, jakie miejsce w tym morzu fantazji zajmuje świat wyobrażeń pośrednich, to znaczy wyobrażeń dostarczonych nam przez kulturę, czy to przez kulturę masową, czy przez inną formę tradycji. To pytanie zawiera w sobie pytanie następne: Jaka będzie przyszłość wyobraźni jednostkowej w cywilizacji, którą zwykło się nazywać cywilizacją obrazkową? Czy zdolność wywoływania obrazów in absentia będzie mogła rozwijać się w świecie coraz bardziej zalewanym przez prefabrykaty obrazów? (…) Pamięć pokrywają warstwy szczątkowych obrazów, odkładających się niczym złoża śmieci i coraz mniej staje się prawdopodobne, by jedna z figur nabrała większego znaczenia niż pozostałe.(3)

(1)Georg Simmel Psychologia kokieterii, w: Most i drzwi; Warszawa 2006

(2)Edward T.Hall Ukryty wymiar; Warszawa 2009

(3)Italo Calvino Przezroczystość, w: Wykłady amerykańskie: Warszawa 2009

EN

Michal Suchora Grafis  XX1 Gallery, Warsaw 2012

Everything that was directly lived has moved away into a representation.[1]

Grafis is an exhibition that goes into perfect symbiosis with the architecture of the XX1 gallery. Anna Klimczak and Agnieszka Rożnowska used the massive windows overlooking the street and incorporated them into the project space. Thereby it became a formal and narrative part of the exhibition. Two artists from Poznań used, among other things, windows that intercede between the outside and the inside, and exploited them as a medium about the contemporary forms of communication.

The composition of Grafis has two symmetrical parts. Their relation to each other is complicated. On the formal level the artists created a sharp contrast (open vs. closed, bright vs. dark, real vs. projected). On the narrative level though the works complete each other perfectly creating a consistent and harmonious dialogue.

Rożnowska’s graphics, contrasting with the white cube of the gallery, loom in the windows even on the pavement in front of the gallery. Seemingly they are accessible even from the outside but in reality, even at close range they do not reveal the true meaning of the labyrinthine forms. The attitude chosen by the artist can be compared to one described by George Simmel: (…) enormously enhances her attractiveness if she shows her consent as an almost immediate possibility but is ultimately not serious about it. Her behavior swings back and forth between “yes” and “no” without stopping at either. She playfully exhibits the pure and simple form of erotic decisions and manages to embody their polar opposites in a perfectly consistent behavior: its decisive, well- understood content, that would commit her to one of the two opposites, does not even enter. [2] Exposing works in a way that they are (seemingly) easily accessible to the eye is deliberate. Rożnowska plays with the convention of Walter Benjamin’s flaneur, who watches life through the windows of shopping precincts. Contemporary communications is based on mediation, immediate guarding of the access to the source that might not exist at all. The Taken out of context series successfully resists the carefree gaze of the spectator, who is deconcentrated by the information chaos. The artist herself considers the relation to her art to be an act of choice, abandonment of all subplots. There is only the viewer and the work. When the viewer, tempted by the surroundings, manages to separate oneself from the world and focus on the graphics, he/she can finally see what was so disturbing only a while ago – a tangle of white recurrent lines and incomprehensible dark pictograms that tire the mind of the consumer, who is used to a simple and thoughtless message of the contemporary culture. Rożnowska’s works are a symbol of modern culture made of numerous overlapping layers. Although they coincide, they can not exist separately. In spite of the apparent chaos, the arrangements created by the artists also have the inner harmony of composition, they are internally complete. The black window frames correspond with contours of her works perfectly. They are like palimpsests – words removed from the parchment that come back to life under the influence of light. The seemingly abstract forms, after close examination, start to compose sewing patterns of clothes. The further into the gallery, the more intense the composition and the more unclear the message. Something that surrounds us every day changes into a complicated arabesque of geometrical forms in Rożnowska’s works. One of the basic functions of clothing is communicating the owner’s identity, his/her social and material status. Clothes are our second skin. Rożnowska performed autopsy – she gutted them from the owner’s identity, subjected to analysis. Used in the Taken out of context series they are… torn out of context. The last stadium reminds a drawing of a schizophrenic who compulsively takes down the forms he remembers. The brite white gallery space, where the precisely drawn shapes are presented, have something in common with the clinical cleanliness of the doctor’s office.

Anna Klimczak chose an exact opposite strategy. The essence of her work is a projection of a performance documentation. The artist hid it well from the sight of the passers-by. In a small box of a pavilion placed in the gallery space Klimczak closed what Rożnowska exposed to the voyeuristic glances of people looking into the gallery. This light, lace-like construction reminds of the architecture of Japan. The artist has often traveled to that country and seems to be well aware of its proxemics laws. An erected buildings creates the space between more than it serves some particular utilitarian goals. In Japan people perceive the space entirely differently. In the West, man perceives the objects but not the spaces between. We have learnt to perceive and react to arrangements of objects and to treat the space as EMPTY. Japanese approach contrasts with ours – they are used to attach meanings to spaces – the spaces are perceived, named, and revered as the MA.[3]

Klimczak’s installation is an emanation of MA, the space between, divided into the pavement level separated by glass, the interior of the gallery surrounding the object and its heart, where the work is projected. What Rożnowska showed in her graphics and drawings, Klimczak built in the XX1 space. Reaching the essence of the work requires concentration, intensive intellectual work and hacking through the next initiation phases. A little girl in a dark Japanese forest (2008) is a documentation of a performance made several years ago in Japan. We see photos of a female showing pieces of paper with single words written on them to a public gathered behind a glass of a big window. The words do not compose into a logical meaning. They are pieces of the whole taken out of context. The viewer is concentrated on a girl contrasting with the succulent grass but there is no meaning behind it. The viewer avid for “hard facts” gets disappointed. Klimczak builds up the tension gradually, guides us through the next levels of the mystery hidden in the Japanese house, only to leave the spectator without an answer. Who is the person between the trees? What is she trying to tell us? Anna Klimczak builds a pyxis story that can never reach its end. Like in the Baudrillard’s Seduction, she tempts and makes promises but does not keep any of them. The perception of modern culture as a structure of overlapping layers and longing for the mediated communication constitute a clasp fastening both works together. The simple, pictograph forms of Rożnowska and the luxuriant story of Klimczak are a critical comment on the information noise. The situation of a viewer confronted with this project is easiest to describe using Italo Calvino’s words. Even he seems to be helpless: I have yet to explain what part the indirect imaginary has in this gulf of the fantastic, by which I mean the images supplied by culture, whether this be mass culture or any other kind of tradition. This leads to another question: What will be the future of the individual imagination in what is usually called the civilization of the image? Will the power of evoking images of things that are not here continue to develop in a human race increasingly inundated by a flood of prefabricated images? (…) The memory is littered with bits and pieces of images, like a rubbish dump, and it is more and more unlikely that any one from among so many will succeed in standing out.[4]

[1]  Guy Debord, The Society of the Spectacle, 1967

[2]  George Simmel, Sociology, 1964

[3]  Edward T. Hall, The Hidden Dimension, 1966

[4] Italo Calvino, Six Memos for the Next Millennium, 1988